ทำอย่างไรเมื่อก่อสร้างเสร็จ
ท่านผู้อ่านหลายท่านคงไม่ทราบว่าเมื่อท่านก่อสร้างอาคารเสร็จ ต้องยื่นขออนุญาตอีกครั้ง ส่วนใหญ่ก็จะมีความคิดที่ว่า เมื่อก่อสร้างเสร็จและไม่ได้ผิดไปจากแบบที่ได้รับอนุญาตก็น่าจะเป็นการเพียงพอ หรือถูกต้องตามกฎหมายแล้ว แต่ข้อเท็จจริงไม่เป็นอย่างนั้น ท่านเจ้าของอาคารต้องตรวจสอบด้วยว่าอาคารของท่านเข้าเกณฑ์ดังต่อไปนี้หรือไม่
กลุ่มที่ 1 เป็นอาคารที่ควบคุมการใช้อาคารตาม ม.32 แห่ง พ.ร.บ. ควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 ได้แก่
อาคารประเภทคลังสินค้า โรงมหรสพ โรงแรม อาคารชุด หรือสถานพยาบาล
กลุ่มที่ 2 เป็นอาคารที่ควบคุมการใช้ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 5 ( พ.ศ. 2527 ) ได้แก่
(ก) ใช้เพื่อการพาณิชยกรรม ตั้งแต่ 80 ตร.ม.ขึ้นไป
(ข) ใช้เพื่อการอุตสาหกรรมที่ใช้เครื่องจักรในการผลิตรวมกันตั้งแต่ 5 แรงม้าขึ้นไป
(ค) ใช้เพื่อการศึกษาตั้งแต่ 80 ตร.ม.ขึ้นไป
(ง) ใช้เพื่อเป้นหอประชุมตั้งแต่ 300 ตร.ม.ขึ้นไป
(จ) ใช้เพื่อเป็นที่ทำการ หรือสำนักงานตั้งแต่ 300 ตร.ม. ขึ้นไป
(ฉ) กรณีเป็นตึกแถว หรือห้องแถว ให้นำพื้นที่เกี่ยวเนื่องกับกิจการในแต่ละห้อง หรือคูหามาคิดรวมกัน
ถ้าหลังจากตรวจสอบแล้ว อาคารเข้าข่ายควบคุมการใช้ดังกล่าวข้างต้น ท่านจะต้องกลับไปยังที่ทำการสุขาภิบาล เทศบาล องค์การบริหารส่วนจังหวัด สำนักงานเขต หรือสำนักการโยธา ถ้าอยู่ในเขตกรุงเทพมหานคร หรืออื่น ๆ ที่ท่านเคยได้รับใบอนุญาตให้ก่อสร้าง แล้วไปดำเนินการยื่นขออนุญาตก่อนเข้าไปใช้สอยอาคาร ซึ่งหลังจากท่านยื่นขออนุญาต 30 วัน หากไม่ได้รับคำตอบจากส่วนราชการนั้น ๆ ท่านก็สามารถเข้าไปใช้ได้เลย
นอกจากนั้นกฎหมายยังกำหนดไว้เป็นพิเศษอีกว่า
1. หากอาคารที่ก่อสร้างเสร็จ ไม่ใช่อาคารควบคุมการใช้ตามที่ได้กล่าวมาข้างต้น ก็ไม่ต้องขออนุญาต แต่ถ้าอยู่ต่อมาท่านเกิดอยากจะเปลี่ยนการใช้อาคาร จากประเภทหนึ่งไปยังอีกประเภทหนึ่งแล้ว เข้าข่ายอาคารข้างต้นก็จะต้องดำเนินการขออนุญาต เช่นเปลี่ยนจากอาคารพักอาศัย ไปทำเป็นร้านค้า หรือพาณิชยกรรม ถ้ามีพื้นที่ตั้งแต่ 80 ตร.ม. ขึ้นไป ก็ต้องดำเนินการขออนุญาต เช่นเดียวกัน
2. การเปลี่ยนอาคารที่อยู่ในข่ายควบคุมการใช้ประเภทหนึ่ง ถ้าต้องการเปลี่ยนการใช้ไปเป็นอาคารประเภทควบคุมการใช้อีกประเภทหนึ่งก็ต้องขออนุญาตใช้อาคารด้วย
3. เจ้าของ หรือผู้ครอบครองอาคารประเภทควบคุมการใช้ ต้องดูแลรักษาอาคารให้อยู่ในสภาพที่ดี และไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ ชีวิต หรือทรัพย์สิน ตลอดเวลาที่ใช้อาคารนั้น
4. เจ้าของ หรือผู้ครอบครองอาคารประเภทควบคุมการใช้ ต้องไม่ยินยอมให้บุคคลใดใช้อาคาร แล้วก่อให้เกิดเหตุเดือดร้อน รำคาญ หรือกระทบกระเทือน ต่อการรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมอันเป็นภยันตรายต่อสุขภาพชีวิต ร่างกาย หรือทรัพย์สินด้วย
ในการปฎิบัติการยื่นขออนุญาตเข้าไปใช้สอยอาคาร กรณีที่เป็นอาคารควบคุมการใช้นั้น กฎหมายได้กำหนดแบบคำขอเป็นพิเศษ ซึ่งทั่วประเทศจะใช้แตกต่างกัน แต่เนื้อหาสาระใบคำขอจะใกล้เคียงกัน เฉพาะอาคารที่ก่อสร้างในเขตกรุงเทพมหานคร ต้องใช้แบบคำขอ กทม. 4 ส่วนในต่างจังหวัด ท่านเจ้าของอาคารต้องไปสอบถามโดยตรงต่สำนักงาน หรือที่ทำการในท้องที่นั้น ๆ